Bağ-Kur Primi Yatıramayan Esnaf Emekliliği Hayal Gördü: “Edebiyat Yapmıyoruz, Hep Yaşadığımızı Anlatıyoruz”
HABER: DİLAN KUTLU- Kamera: FURKAN ERDEM
Primlerini ödemekte güçlük çeken esnaf, 9 bin gün prim şartı nedeniyle emekliliği hayal olarak görüyor. 2022’de esnafın ödediği 908 lira olan BAĞ-KUR primi, 2023’te 2 bin 952 liraya yükseldi. Ankara’nın Ulus ilçesinde 11 yaşından beri çanta imalatında çalışan Feyyaz Adıgüzel, “Eğer ürüne yansıtıp BAĞ-KUR’umuzu ödemek istiyoruz, ürün fiyatları şişiyor. Ürün fiyatları yükselince üretim düşüyor, az insan çalıştırmak zorunda kalıyorsunuz”; Göksel Sönmez, “Emekli olmak istiyoruz ama hayal bile edemiyoruz” dedi. Emekli olmasına rağmen çalışmaya devam etmek zorunda olduğunu söyleyen ayakkabıcı Rüstem Tunç, “Yeni farklarla emekli maaşımız 6 bin-6 bin 200 lira gibi görünüyor.
2022’de 908 TL olan BAĞ-KUR primi, 2023’te 2 bin 952 TL’ye çıktı. 9 bin gün primlerini ödeyebilen esnaf en düşük emekli maaşı ile emekli olabiliyor. BAĞ-KUR üyeleri, primlerini zamanında ödemedikleri takdirde sağlık haklarından yararlanamazlar. Emeklilik hayallerini bir kenara bırakan esnaflar, ödeyemedikleri için BAĞ-KUR primlerinin miktarını bile tam olarak bilmiyorlar. Ancak patronların asgari fiyat üzerinden ödediği SGK payı 1.551 TL.
Aynı durum primlerini BAĞ-KUR üzerinden ödeyen çiftçiler için de geçerlidir. 2022’de 2 bin 158 lira olan çiftçilerin tarım BAĞ-KUR primleri, hazine teşvik primi ile 2023’te 2 bin 952 liraya ulaştı. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) verilerine göre son 2 yılda 172 bin 747 çiftçi tarım BAĞ-KUR primini ödemekten vazgeçti.
11-12 yaşlarında Ankara’da çanta ve ayakkabı imalatında çırak olarak iş hayatına başlayan, daha sonra birkaç eleman alarak küçük bir işletmeye başlayan esnaf, emeklilik hayallerini ANKA Haber Ajansı’na anlattı.
11 yaşından beri çanta imalatı ile uğraşan Feyyaz Adıgüzel, 23 yıldır bu bölümde çalışıyor. Şu anda 34 yaşında. Adıgüzel, “Küçük bir borçla makine aldım. 10 yıldır kendi kendime çalışıyorum” diyor. BAĞ-KUR primini ödeyemediğini belirten Adıgüzel, şöyle devam ediyor:
“Bizim mesleğimizde emek çok az para var. Yaptığınız işin karşılığını tam olarak alamıyorsunuz bu hem patronlar hem de çalışanlar için geçerli. Bir patron çalışanın yemeğini, haftalık ücretini, sigortasını, kira ve dükkan giderleri.yer bulması mümkün değil.kendi işimi açtıktan sonra bag-kur primleri sigortadan eksik kalmıyor aslında.düzenli ödersen her ay 2 bin 950 tl biliyorum ki sistemsiz ödeme 500 TL fark ediyor.Bağ-kurumuzu işe yansıtarak ödemek istersek işlerin fiyatları artıyor.işlerin fiyatları yükselince üretim düşüyor ve az kişi çalıştırmak zorunda kalıyorsunuz. “
“10 YAŞINDAN BERİ BU MESLEĞİN İÇİNDEYİM”
Mesleğe 10 yaşında çırak olarak başladığını belirten Göksel Sönmez, “Yeni nesil yok. BAĞ-KUR ile sigorta eşit değil. En kıymetli kederimiz eşit olmalı. Emekli olmak istiyoruz. ama bunu hayal bile edemiyoruz” diyor.
“BAĞ-KUR İÇİN 9 BİN GÜN, SGK için 5 BİN GÜN İSTİYORLAR”
Haydar Baranlı, 14 yaşından beri bu sektörün içinde olduğunu söylüyor. Şu anda 43 yaşında olan Baranlı, BAĞ-KUR primlerinin yüksek olmasından şikayet ederek, “BAĞ-KUR’lulara 9 bin gün, SGK’lılara 5 bin gün istiyorlar. Biz de onlar kadar çalışıyoruz, eşitlik istiyoruz” dedi. .”
“HİÇ BİR MÜŞTERİMİZ BONUS SİSTEMİNİ ZAMANINDA ÖDEYEMEZ”
Ayakkabı üreticisi Rüstem Tunç, 41 yıldır sektörün içinde. 54 yaşındaki Tunç, Ulus’ta ayakkabı üretiyor. BAĞ-KUR’dan emekli olan Rüstem Tunç, emekli maaşı ile geçinemediği için çalışmaya devam ettiğini söylüyor.
Ayakkabı imalatçısı ANKA’ya yaptığı açıklamada, “Cemaatimizde hiçbir esnafımız primini düzenli ve zamanında ödeyemiyor. Bizim şuursuzluğumuz söz konusu olsa gerek ama maddi imkanlara ulaşıp ‘Haydi gidelim’ diyemeyiz. , SGK’mızı, BAĞ-KUR’umuzu yatıralım.” Bu rahatlığı gördüğünü zannetmiyorum. Hastaneyle işimiz olduğunda onu bulup buluşturuyoruz” dedi.
“EDEBİYATI YAPMIYORUZ, SÖYLEDİKLERİMİZİ HER ZAMAN DENEYİMLEDİĞİMİZ ŞEYLER YAPIYORUZ”
Rüstem Tunç, 2022 yılında emekli maaşının 4 bin 800 TL civarında olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
“Şu anda emekli maaşımız 6 bin-6 bin 200 lira civarında görünüyor, yeni gelecek farklarla. Piyasadaki herkes biliyor. Biz hiçbir şekilde edebiyat yapmıyoruz. Konuştuklarımız hep yaşadıklarımız. aynı zamanda son örneklerdendir.
“EMEKLİLİK HAYATIM İYİ OLSA BU ŞEKİLDE ÇALIŞMAZDIM”
Bu rakamlar kesinlikle emekli maaşı olarak yeterli değil. Bununla yetinmek zorunda olan ama ikinci bir iş yapmak zorunda olanlar. Bu parayla yaşamak mümkün değil. Bunu herkes biliyor. Aslında bir erkeğe önce ‘Geçimini kazanabiliyor musun?’ diye sormak gerekiyor. Yeterli emekli maaşım olsaydı bu durumda çalışmazdım, işimizden kopmazdık ama mecburiyetten değil de daha keyifli bir şekilde çalışabilirdik.”
“BAĞ-KUR ÜYELERİNİN HEPSİ BAŞVURUDAN İTİBAREN USTA EN AZ 40 YIL VERDİ”
Ankara Ayakkabıcılar ve Çantacılar Genel Odası Başkanı Hüseyin Uzun, “BAĞ-KUR emeklileri ile SGK üyelerinin eşit olmasını” talep ederek, şunları söyledi.
“Bütün BAĞ-KUR’lular 9 bin, oburları 5 bin prim ödemek zorunda. Çocukluğumuzdan beri çalışıyoruz. Tüm BAĞ-KUR’lular çıraklıktan başlayıp kalfadan ustaya en az 40 yıl veriyor. Pozitif ayrımcılığın ortadan kalkması ve ücretlerin dengelenmesi için “BAĞ-KUR emeklisi ile sigortalı emeklisi eşit seviyeye getirilsin istiyoruz. Asgari ücret arttı. Şu anda BAĞ-KUR primlerimiz çok fazla, esnafımız bunu karşılayamıyor. Devletin imalat sektörüne hem işçisine hem de BAĞ-KUR üyelerine sübvansiyon uygulaması gerekiyor. Şu anda BAĞ-KUR” “Türkiye’deki esnafın artık emekli maaşıyla geçinecek durumu yok. Emekli olduktan sonra çocukları okutmaya başladım. Öyle bir şey yok. Öyle bir şey yok. Bu, yıllardır tüm hükümetlerin sorunu olmuştur. Şimdi BAĞ-KUR’un emeklilerini 9 bin değil, emekli işçileri net bir şekilde görebiliyoruz.
“ÇOCUKLARIMIZ VAR, BİZ DE TÜKETİCİSİZ. 3 BİN 500 TL YATIRIM YAPAMIYORUZ”
Ankara Kitap ve Kırtasiyeciler Odası Başkanı Müslüm Küçükarzuman, “Geldiniz, işyeri açtınız, BAĞ-KUR’a kayıt oldunuz. Aslında 25 yıl prim ödemeniz gerekiyor. KUR tam tersi. küçük esnaf çok zor.Son asgari zamla birlikte 3400-3500 civarı prim ödenmesi gerekiyor.Üstelik kiramız var geçimimiz var.Çocuklarımız da var.Biz de tüketiciyiz.3 bin” yapamayız” 500 lira yatır. İki ay yatıramazsanız üçüncü ay doktora gidemezsiniz. İlaç yazamazsınız” dedi.
